Veelgestelde vragen

Hoeveel tijd is er om een aangifte nalatenschap in te dienen?

De indieningstermijn bedraagt 4 maanden.

Wie moet de aangifte indienen?

De wettelijke erfgenaam en de algemeen legatarissen.  Wettelijk erfgenaam ben je op basis van het wettelijk erfrecht.  Algemeen legataris ben je via verkrijging door testament.  Als de testamentaire begunstiging betrekking heeft op de volledige nalatenschap, dan ben je algemeen legataris.

Kan ik een erfenis weigeren?

Ja, u kan een erfenis verwerpen.  U moet hiervoor wel langs de notaris om de verwerping te registreren.  In het geval de erfenis vooral uit schulden bestaat, is dit ten zeerste aan te raden!  Let wel, u kan de erfenis niet ten dele verwerpen, u verwerpt alles of niets.  

Bent u verplicht om beroep te doen op een notaris voor de opmaak van een nalatenschapsaangifte?

Neen, een aangifte nalatenschap is geen authentieke akte, maar een administratieve verplichting, vergelijkbaar met de jaarlijks terugkerende aangifte personenbelasting.  In principe kan dit door eenieder worden opgemaakt.  Het is evenwel raadzaam, gezien de juridisch technische aard, u te laten bijstaan door iemand met kennis van zaken.  Bovendien vermijdt u op deze manier ook latere discussies met de fiscus over foutief ingevulde aangiftes of nalatigheden.

Hoe dient u de aangifte in?

U kunt kiezen voor een gezamenlijke aangifte of een individuele aangifte.  Bij een gezamenlijke aangifte vullen de erfopvolgers samen de aangifte in en wordt deze door eenieder ondertekend.  Er volgt dan een globale afrekening met een gezamenlijk aanslagbiljet.  Dit is meest gebruikelijk.  Bij een individuele aangifte ontvangt u een individuele afrekening.

Waarop wordt de erfbelasting berekend?

De erfbelasting wordt berekend op de waarde van alle roerende en onroerende goederen in binnen- en buitenland waarvan de overledene op datum van overlijden eigenaar was (de nalatenschap), verminderd met de kosten van de begrafenis en andere eventuele schulden van de overledene.  Was de overledene gehuwd volgens het wettelijk stelsel, dan zal de helft van de waarde van de gemeenschapsgoederen in de nalatenschap terecht komen.  Bezaten zijn bvb samen een effectenportefeuille van 250.000 euro, dan zal 125.000 euro in de nalatenschap vallen en onderworpen worden aan successierechten.

Waarom krijg ik 3 jaar na ontvangst van het aanslagbiljet van de nalatenschap van mijn echtgenoot een bijkomende aanslag op de uitkering van een levensverzekering verhoogd met 20% wegens nalatigheid?

Een levensverzekering wordt in de erfbelasting pas belast op het moment dat deze tot uitkering komt.  Stel dat mijnheer x en mevrouw y elk een levensverzekeringscontract hebben waarin ze elkaar begunstigen in geval van overlijden.  Dan zal, in geval mijnheer x overlijdt, zijn levensverzekeringscontract tot uitkering komen, zijn echtgenote mevrouw x is immers begunstigde bij zijn overlijden.  Andersom zal de levensverzekering van mevrouw niet tot uitkering komen, aangezien mevrouw nog leeft.  De fiscus is deze levensverzekering echter niet vergeten, zij wacht rustig af tot de datum dat deze levensverzekering wél tot uitkering komt, dit kan bijvoorbeeld zijn op het moment mevrouw zou besluiten de verzekering af te kopen of deze op eindvervaldag komt.  In het geval zij getrouwd waren met gemeenschap van aanwinsten, het zogenaamd wettelijk stelsel, dan gaat de fiscus ervan uit dat de premies met gemeenschappelijke gelden werden opgebouwd en dat dus ook de uitkering voor de helft in de nalatenschap valt, net zoals alle andere gemeenschappelijke goederen bij overlijden van één van beiden voor de helft in de nalatenschap komen.  Vlabel heeft bij het overlijden van mijnheer enkel de uitkering van zijn levensverzekeringscontract onderworpen aan de erfbelasting, zij zal nu dus ook nog de uitkering van de andere levensverzekering aan successierechten onderwerpen.  U bent verplicht om binnen de 4 maand na uitkering van de tweede levensverzekering een bijvoeglijke aangifte in te dienen.  Doet u dat niet, dan zal u inderdaad na verloop van tijd een aanslagbiljet in de bus krijgen met de resterende successierechten die hierop moeten betaald worden, verhoogd met 20% boete wegens "niet-aangifte".

Ik woon als erfgenaam in Frankrijk, ik erf van mijn vader die ten tijde van zijn overlijden in Vlaanderen woonde en Belgisch rijksinwoner was.  Gaat Frankrijk ook erfbelasting aanrekenen op mijn deel van de erfenis en riskeer ik 2x belast te worden?

Elk land heeft zijn eigen regels met betrekking tot de heffing van erfbelasting.  In deze situatie kan u, naast de erfbelasting die u in Vlaanderen verschuldigd bent, ook nog eens opgezadeld zitten met een extra heffing op de erfenis in Frankrijk.  Of Frankrijk daadwerkelijk zal heffen zal afhankelijk zijn van de hoogte van de erfenis die u ontvangt.  Frankrijk hanteert een vrijstelling tot 100.000 euro voor kinderen van de erflater, alles daarboven zal worden belast.  

Ik woon in Vlaanderen en erf een vakantiehuis in Frankrijk van mijn overleden vader plus een spaarrekening die hij in Frankrijk had.  Moet ik daar nu 2x erfbelasting op betalen, in Frankrijk en in Belgie?

Bij overlijden van een Belgisch rijksinwoner is zijn wereldwijd vermogen onderhevig aan successierechten, dus ook zijn vakantiewoning in Frankrijk en zijn gelden die daar op rekening staan.  Dit kan leiden tot een dubbele belasting, Frankrijk mag immers de goederen op zijn grondgebied aan erfbelasting onderwerpen.  België hanteert (gelukkig) een mechanisme via mildering door verrekening van de in het buitenland betaalde erfbelasting.  Met andere woorden, hetgeen je in het buitenland hebt betaald aan erfbelasting mag je hier als passief inbrengen in je aangifte nalatenschap.  Tot voor kort kon enkel de betaalde erfbelasting op een onroerend goed verrekend worden, sinds kort kan er ook een verrekening gebeuren voor roerende goederen in het buitenland.  Wat moet je hiervoor doen?  Je dient zowel het afschrift van de buitenlandse aangifte als de berekening van de erbelasting in het buitenland alsook je bewijs van betaling toe te voegen aan de aangifte.